انواع لوله‌های فولادی؛ مقایسه لوله‌های درزدار و بدون درز

لوله‌های فولادی جزو پایه‌ای‌ترین اجزای تأسیسات صنعتی و ساختمانی هستند که نقش حیاتی در انتقال آب، بخار، گاز و سیالات صنعتی دارند. این لوله‌ها به طور کلی به دو دسته درزدار و بدون درز تقسیم می‌شوند. انتخاب صحیح نوع لوله بر اساس فشار کاری، محیط نصب و الزامات استاندارد، می‌تواند طول عمر شبکه و بهره‌وری پروژه را به طور چشمگیری افزایش دهد.
در این مقاله، ویژگی‌ها، مزایا، معایب و کاربردهای هر نوع لوله را با استفاده از داده‌های استاندارد ملی ایران و مراجع بین‌المللی مانند ASTM و API بررسی می‌کنیم.

آشنایی با لوله‌های فولادی درزدار و بدون درز

• لوله درزدار (Welded Pipe): ساخته‌شده از ورق فولادی که به شکل استوانه در آمده و دو لبه آن جوشکاری می‌شود. این نوع لوله می‌تواند دارای درز مستقیم (ERW) یا درز مارپیچ (Spiral Welded) باشد.
• لوله بدون درز (Seamless Pipe): تولید شده از شمش فولادی به روش نورد گرم یا اکستروژن بدون هیچ‌گونه خط جوش، یکپارچه و مقاوم در برابر فشار.

منابع: استاندارد ملی ایران - ISIRI 3574، ASTM A53، ASTM A106، API 5L

جدول مقایسه ویژگی‌های فنی

مزایا و معایب

لوله درزدار

• ✅ قیمت اقتصادی و تولید در ابعاد متنوع
• ✅ تولید سریع و در دسترس بودن در بازار
• ❌ حساسیت به ترک و خوردگی در خط جوش
• ❌ استحکام پایین‌تر نسبت به لوله بدون درز

لوله بدون درز

• ✅ استحکام و فشارپذیری بسیار بالا
• ✅ عملکرد عالی در دما و فشارهای بالا
• ❌ هزینه بالاتر
• ❌ محدودیت در تولید قطرهای بسیار بزرگ

ابعاد اقتصادی انتخاب نوع لوله

• در پروژه‌های آب‌رسانی شهری، استفاده از لوله استاندارد حتی با هزینه اولیه بالاتر، باعث کاهش 20 تا 30 درصدی هزینه‌های تعمیر و نگهداری در طول عمر شبکه می‌شود.
• در خطوط فشار قوی نفت و گاز، انتخاب لوله بدون درز طبق استاندارد API 5L PSL-2 الزامی است و مانع از توقف‌های پرهزینه می‌شود.

کاربردها با توجه به صنعت

منابع: ISIRI، ASTM، API — تحلیل واحد فنی FPCO

جمع‌بندی

انتخاب بین لوله‌های درزدار و بدون درز باید بر اساس فشار کاری، شرایط محیطی، بودجه پروژه و الزامات استاندارد انجام شود. لوله‌های بدون درز، بهترین انتخاب برای فشار و دمای بالا هستند، در حالی که لوله‌های درزدار به دلیل قیمت پایین‌تر و تولید آسان، در بخش بزرگی از پروژه‌های ساختمانی و شهری کاربرد دارند.
برای دریافت مشاوره تخصصی و انتخاب بهینه لوله بر اساس استانداردهای ملی و بین‌المللی می‌توانید با واحد فنی FPCO تماس بگیرید.