سیستم‌های لوله‌کشی آتش‌نشانی جزء حیاتی ایمنی ساختمان‌ها و تأسیسات صنعتی محسوب می‌شوند. این مقاله به بررسی دقیق انواع لوله‌ها، اتصالات و استانداردهای مربوط به سیستم‌های اطفاء حریق می‌پردازد.

انواع لوله‌های آتش‌نشانی

1. لوله‌های فولادی گالوانیزه

مزایا:

مقاومت بالا در برابر فشار (تا 25 بار)

طول عمر طولانی (30-50 سال)

مقاوم در برابر حرارت مستقیم

معایب:

وزن بالا

نصب پیچیده

هزینه نسبتاً بالا

2. لوله‌های CPVC (کلرینه شده)

مزایا:

سبک‌وزن

نصب آسان

مقاوم در برابر خوردگی

مناسب برای سیستم‌های اسپرینکلر

محدودیت‌ها:

تحمل دمای تا 93°C

مقاومت کمتر در برابر ضربه

3. لوله‌های استنلس استیل

کاربردهای ویژه:

محیط‌های با خوردگی بالا

تأسیسات دریایی

صنایع شیمیایی

اتصالات سیستم آتش‌نشانی

1. انواع اتصالات

اتصالات رزوه‌ای: برای سایزهای کوچک (تا 4 اینچ)

اتصالات فلنجی: برای سایزهای بزرگ و فشار بالا

اتصالات جوشی: در موارد خاص با نیاز به استحکام بسیار بالا

2. مواد ساخت اتصالات

فولاد گالوانیزه

فولاد ضد زنگ

برنز (برای کاربردهای خاص)

استانداردهای مهم

1. استانداردهای بین‌المللی

NFPA 13: استاندارد نصب سیستم‌های اسپرینکلر

UL/FM: استانداردهای تأیید کیفیت

ISO 6182: استاندارد اسپرینکلرها

2. استانداردهای ملی ایران

مبحث 3 مقررات ملی ساختمان

استاندارد شماره 1-1428 (لوله‌های فولادی آتش‌نشانی)

محاسبات هیدرولیکی

1. محاسبه قطر لوله

Q = 0.0278 × C × d² × √P

Q: دبی (لیتر در دقیقه)

C: ضریب هیزن-ویلیامز (120 برای فولاد گالوانیزه)

d: قطر داخلی لوله (سانتی‌متر)

P: فشار (بار)

2. محاسبه فشار پمپاژ

P = (K × L × Q¹.⁸⁵)/C¹.⁸⁵ × d⁴.⁸⁷

K: ضریب مقاومت

L: طول معادل لوله

نکات طراحی کلیدی

شبکه حلقوی برای اطمینان از جریان آب در همه شرایط

شیرهای ایزوله در نقاط استراتژیک

تخلیه‌گرهای هوا در نقاط مرتفع

شیرهای تست و تخلیه برای بازرسی دوره‌ای

نگهداری و بازرسی

برنامه زمان‌بندی شده بازرسی

ماهانه: بررسی فشار سیستم

فصلی: تست عملکرد شیرها

سالانه: بازرسی کامل هیدرواستاتیک

جدول مقایسه انواع لوله‌ها

مشخصهفولاد گالوانیزهCPVCاستنلس استیل

تحمل فشاربالا (25 بار)متوسط (12 بار)بسیار بالا (30+ بار)

تحمل دمابسیار بالاتا 93°Cبسیار بالا

هزینهمتوسطپایینبسیار بالا

عمر مفید30-50 سال20-25 سال50+ سال

سهولت نصبدشوارآسانمتوسط

نتیجه‌گیری

انتخاب سیستم لوله‌کشی آتش‌نشانی مناسب باید بر اساس:

نوع ساختمان (مسکونی، تجاری، صنعتی)

سطح خطر (سبک، متوسط، سنگین)

بودجه پروژه

شرایط محیطی

همواره توصیه می‌شود طراحی و نصب این سیستم‌ها توسط متخصصان مجرب و مطابق با آخرین استانداردهای روز انجام پذیرد. سیستم‌های آتش‌نشانی به‌طور منظم باید بازرسی و تست شوند تا از عملکرد صحیح آنها در مواقع اضطراری اطمینان حاصل شود.